TÜRKIYE Actualité en Turquie |
| | Aksaray 68 | |
| | Auteur | Message |
---|
YELIZ Admin
Nombre de messages : 269 Date d'inscription : 07/03/2007
| Sujet: Aksaray 68 Sam 14 Avr - 20:13 | |
| Aksaray Tarihi
MÖ. 7000-6000 yıllarında Neolitik devirde Anadolu medeniyetinin ilk izlerini gördüğümüz Konya yakınlarındaki Çatalhüyükte Hasandağına dolayısıyla Aksaraya ait vesikalara rastlanmaktadır. Burada Hasandağının lav püskürttüğünü tasvir eden bir kazıntı resme rastlanmıştır. Neolotik dönemde Aksaray ve çevresi iskan görmüştür. Kalkolitik ve eski demir devirlerinde iskan olup olmadığı bilinmemekle birlikte çevre köylerde (Böget ve Koçaş) bu döneme ait seramiklere rastlanmaktadır.
MÖ. 3000-2000 yıllarında Anadoluda Hatti kavmi yaşanmıştır. Bu dönemde Asurlu tacirler burada ticaret yapmışlardır. Aksarayın ilk ve orta tunç devirlerindeki durumunu Acemhüyük ören yerlerindeki yapılan arkeolojik kazılardan ve müze müdürlüğünün satın almış olduğu eski eserlerden öğrenmekteyiz.
Bu dönemde Asurlu tüccarlar Mezopotamyadan gelerek şehirlerin banliyölerinde ticaret merkezi kurmaya başlamışlardır. Asurlu tüccarlar yazıyı biliyorlardı. Pişirilmiş çamur üzerine yazılmış metinler, çamurun pekiştirilmesi suretiyle yapıştırılıyordu. Hüyük, MÖ. 3000den itibaren iskan edilmiştir. Acemhüyükün en parlak devirleri MÖ. 2000 yılının ilk yarısına isabet etmektedir.
Koloni döneminin sonlarına doğru, MÖ. 1700 yıllarında Kafkaslardan gelen, küçük şehir devletleri kuran ve Anadoluda, askeri bir devlet halinde bir kavmin varlığını görüyoruz. Hint-Avrupalı olan bu kavmin Anadolu da siyasi iktidarı ele geçirerek kurduğu devlet, eski Hitit Devletidir. Aksarayda Hititlere ait eserler bulunmamakla beraber mağlup memleketler arasında Aksarayın adı geçmektedir.
Orta Anadoluda MÖ. 13yy. sonlarına kadar devam eden Hitit egemenliği MÖ. 12 yy. da batıdan (Trakya) gelen ve deniz kavimleri olarak bilinen kavimlerin en güçlüsüdür.
Yanardağ küllerinin sıkışmasından oluşan tüf tabakalarının çok kolay kazılabilme özelliği nedeniyle bölgemize çok sayıda yer altı şehri ve dik yamaçlara kaya içinde yerleşme birimleri yapılmıştır. 7 yy. sonlarından itibaren Müslüman Arapların Anadolu üzerinden İstanbula yaptıkları sefer nedeni ile bölgeye sığınan Hıristiyanların sayısı çok artmış, Ihlara Gelveri ve Göreme gibi yerleşim birimleri oluşmuştur.
Aksaray, 1142 tarihinde Selçuklular tarafından zapt edilmiş ve 1470 yıllarındaki Osmanlı hakimiyetine kadar İlhanlı, Danişmentli, Karamanoğulları egemenliğinde kalmıştır. 1470 yıllarında Aksarayı ele geçiren İshak Paşa tarafından, Fatih Sultan Mehmetin emri ile halkın bir bölümü İstanbula nakledilmiştir.
SELÇUKLULAR DÖNEMİNDE AKSARAY 1142 yıllarında Selçuklu egemenliğine giren Aksaraya giren II Kılınçaslan zamanında saraylar, medreseler, zaviyeler, kervansaraylar yaptırılmış, Azerbaycan ve başka yerlerden Müslüman halk, gazi, mücahit, alim, ticaret erbabı getirerek yerleştirilmiştir.
Bu yıllarda Aksaray, bir Selçuklu askeri üssü durumundadır. Kılınçaslanın babası Sultan Mesud, Danişmentlere karşı Aksarayı bir askeri üs olarak kullanmıştır. Ve burada bazı tesisler yaptırmıştır. II. Kılınçaslan burada bir saray yaptırarak Arkhelais adını Aksaraya çevirdi ve burası ikinci payitaht gibi idi. II. Kılınçaslan kendi adını taşıyan türbede ebedi uykusundadır. Aksaray, Selçuklu ve Karamanoğlu dönemlerinden kalan eserler yönünden oldukça zengindir.
OSMANLILAR DÖNEMİNDE AKSARAY 1470yılında İshak Paşa tarafından ele geçirilen Aksaray Osmanlı hakimiyetine girmiştir. İstanbulun fethinden sonra boşalan şehrin iskanı için, Aksaray halkının büyük bir bölümü İstanbula nakledilmiştir. Ve bu şehirde bir semte de Aksaray adı bu nedenle verilmiştir.
Aksaray, Osmanlı sınırları içine alındıktan sonra Fatih adına yapılan ilk tahrirde Aksaray vilayeti olarak gösterilmiştir.
Kanuni Sultan Süleyman zamanına kadar Aksaray, Karaman eyaletine bağlı bir kazadır. Kanuni devrinde Konyaya bağlı bir sancaktır. Cumhuriyet dönemine kadar bu şekilde devam ede gelmiştir.
CUMHURİYET DÖNEMİNDE AKSARAY H. 1336 M. 1920 yılında Aksaray Vilayet olmuştur. 1933 yılına kadar 13 yıl vilayetlik yaptıktan sonra vilayetliği lağvedilmiştir. 20.3.1933 tarihinde 2197 sayılı kanunun 3. maddesi ile Niğdeye ilçe olarak bağlanmıştır.
1989 yılının 15 Haziran gününe kadar 56 yıl kaza olarak kalmış olan Aksaray, bu tarihte eski hakkı iade edilmek suretiyle tekrar vilayet olmuştur.
Coğrafyasi
Aksaray, kuzey ve güney Anadolu dağlarının birbirinden uzaklaştığı İç Anadolu bölümünün orta Kızılırmak kesimine girer. Kuzey yarım kürede ekvatordan 37-38 paralelleri, doğu yarım kürede 33-35 meridyenleri arasında yer alır. Doğuda Nevşehir, Güneydoğuda Niğde, Batısında Konya ve Kuzeyde Ankara ile Kuzeydoğuda Nevşehir ile çevrilidir. 7722 km2 yüzölçümünde geniş bir alana sahiptir.
Bölgede Hasandağı, Melendiz Dağları ve Ekecik Dağı gibi volkanik dağlar ile lavların meydana getirdiği platolar vardır. Batıda ise Konya Ovasının büyük bir kesimi Aksaray sınırları içerisinde kalmaktadır. Melendiz Dağlarından çıkarak Tuz Gölüne dökülen Uluırmak, geniş bir plato meydana getirmektedir. İlin önemli dağları Hasandağı (3268), Küçük Hasandağı (3040m.) ve Ekecik Dağı (2033b.)dır. Aksarayın deniz seviyesinden yüksekliği 980m dir.
JEOLOJİK YAPISI
İkinci zamanın uzun süren durgunluk dönemini takip eden üçüncü zaman, birçok orojenik, volkanik hareketlerin olduğu dünyanın fiziki ve biyolojik görünümünün bugüne süratle yaklaştığı zamandır. Bu zamanda Alp-Himalaya sistemine giren genç dağlar oluşurken, Türkiyede bu hareketlerden etkilenerek kuzeyde Karadeniz Dağları oluşmuş, İç Anadolu fazla etkilenmemiş ve sadece bazı kıvrımlar ve volkanik hareketler meydana gelmiştir.
Aksaray, İç Anadolu Bölgesinin güney doğusunda, orta Kızılırmak platosunun devamını teşkil eden ve tersiyerde oluşmuş kalkerli volkan tüflerinin meydana getirdiği arazi ile Tuz gölü havzasının devamı olan ova üzerine kurulmuştur. Güneyde ve doğuda tersiyerde oluşmuş volkanik arazi geniş yer tutar.
Volkanik dağların en önemlileri Hasandağı ile Melendiz dağlarıdır. İl merkezinin kuruluş alanı ise, orta Kızılırmak platosunun Tuz Gölü havzasından ayrıldığı fay basamağının güneyidir. Bu fay basamağı Melendiz dağlarından gelen ve Tuz Gölüne ulaşan Uluırmağın biriktirdiği alüvyonlarla, doğusunu çevreleyen platolardan taşınan alüvyonların birikinti ovası üzerinde kurulur.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Aksarayın iklimine bağlı olarak tabii bitki örtüsü, ilkbaharda yeşeren çayırlar, gelincik, papatya, keven ve diğer vs. otlarla, yaprakları dikensi bir görünüme sahip, yarı kurakçıl bitkilerdir.
Yazları sıcak ve kurak iklim yapısı hakim olduğundan ilkbaharda yeşeren otlar, sonbaharda kurur ve arazi bozkır yapısını alır. Hasandağı ve Ekecik Dağları üzerinde meşe koruluklarına rastlanır. Ayrıca bölgede palamut, alıç, kızılcık, kavak, söğüt, yabani armut ve meyve ağaçları yanında keven ve deve dikeni çok sık rastlanan bitki türleridir.
SU KAYNAKLARI
Aksaray ve çevresinde iki tip su kaynağına rastlanır. Kuzey ve doğu bölümünde çok sayıda fay ve vadi kaynakları yer alır. Bunlar Hasandağının kuzeyindeki vadilerde, melendiz dağlarının batı yamaçları ile eteklerini teşkil eden bölgelerdedir. Bu kırık kaynaklardan çıkan sular önce gölleri oluştururlar. Göller birleşerek Uluırmağın kaynağını teşkil ederler. Hasandağı çevresindeki kaynaklar genellikle vadi kaynaklarıdır.
Tuz Gölü ve Konya Ovası bölümünde yer alan kaynaklar ise, daha çok artezyen kuyuları şeklindedir. Obruk platosunun kuzeyindeki Eskil ve Yenikent Yöresinde ise büngüldek tipi kaynaklar birleşerek geniş bataklıklar oluştururlar.
GÖLLER
Aksarayda Türkiyenin Büyük gölü olan Tuzgölünden (400 km.) başka göl yoktur. Göl çevresi bataklıklarla çevrili olup, bataklık dışında kalan arazi çoraklaşmıştır. Gölün en derin yeri 1 metreyi geçmez. Deniz seviyesinden yüksekliği 899 m dir.
BAZI İLLER VE TURİSTİK YÖRELERİN AKSARAYA UZAKLIĞI
NİĞDE - 121 km.
NEVŞEHİR - 75 km. ANKARA - 225 km. KONYA - 148 km. İSTANBUL - 674 km. İZMİR - 688 km. ANTALYA - 465 km. GÜZELYURT - 50 km. IHLARA - 45 km. SULTANHANI - 40 km. HELVADERE - 28 km. SELİME - 28 km. AKHİSAR - 11 km. | |
| | | YELIZ Admin
Nombre de messages : 269 Date d'inscription : 07/03/2007
| Sujet: Re: Aksaray 68 Sam 14 Avr - 20:16 | |
| KÜLTÜR VE TURİZM FAALİYETLERİ OLGUSU İÇİNDE İL VE ÇEVRESİNİN YERİ
Geniş tarihi içerisinde Aksaray çeşitli medeniyetlere beşiklik yapmıştır. Güzelyurt ve Ihlara Hristiyanlarca önemli dini merkezler durumundadır. Bu kavimlerin hakimiyeti Friglerin Anadoluyu istilaları ile son bulmuştur.
MÖ. 1200-700 yıllarında Hititler devrinde Aksaray çok büyük önem kazandı. Son yıllarda şehir merkezinde ve çevresinde yapılan kazılar M.Ö. 1100-1000 yılları ile 9 yy. ait Hitit hiyeroglifi ile yazılmış kitabelerin bulunması bu durumu ispatlamaktadır.
MÖ. 6 yy. da Perslerin Frig devletini ortadan kaldırması ile tüm Anadolu Pers egemenliğine girmiştir. Perslerin Yunanistana ilerlemeleri Grekopers kültürü adı verilen yeni bir uygarlık geliştirmiştir. Bu durum M.Ö. 3 yy. da Büyük İskenderin Persleri ortadan kaldırmasına dek devam eder.
Büyük İskenderle başlayan ve MÖ. 300 yıllarında sona eren döneme Helenistik dönem adı verilmektedir. Büyük İskenderin ölümünden sonra bölge kumandanlar arasında paylaşılmıştır. Aksarayda Kapadokya Beyleğine bağlanmıştır. Bu dönemde Aksarayın ismi Arkhelais olmuştur. Roma İmparatorluğunun M. S. 395 de ikiye ayrılması ile Doğu Roma İmparatorluğu içinde kalan bölgemiz Doğu Romanın Bizans ismini almasından sonra (1071-1174) Bizans egemenliğinde kalmıştır.
M.S. 1 yy. da Havari St. Paul ve müritleri tarafından Anadolu da yayılmaya başlayan Hristiyanlık, çok tanrılı Roma taraftarlarının büyük tepkisine neden olduğundan, ilk Hristiyanlar korunma açısından daha elverişli yerlere yerleşmeye başlamışlardır. Ayrıca inzivaya çekilmek isteyen bir çok din adamı da bu bölgeye gelmiştir.
Gerek Manastır Vadisi ve gerekse Ihlara Vadisi içerisinde bulunan kaya oyma yüzlerce manastır ve kilise, her yıl yüz binlerce yabancının ziyaret ettiği çok önemli turizm merkezlerimizdir.
Jeolojik yapısı itibarı ile de bu yöremiz, bozulmamış tabii güzelliklere sahip, bir çok oyma yerleşim yeri ve yer altı şehrinin bulunduğu, kaplıcaların yer aldığı hem dini, hem doğal güzellikler ve hem de termal turizm açısından değer ifade etmektedir.
Hasandağı avcılık, dağcılık ve kış sporları bakımından önem arz eder. Ayrıca yayla olarak yöre halkının rağbet ettiği bir yerdir. 1990 yılı içerisinde kış sporları Turizm merkezi olarak ilan edilmiştir.
Selçuklu ve Karamanoğulları eserlerinin pek çok olduğu Aksaray, Han ve kervansarayları, Zinciriye Medresesi, Ulu Camii, Eğri Minaresi yanında Somuncubaba (Şeyh- Hamidüdini Aksarayi), Yunus Emre ve Tabduk Ermesi ile İslam aleminin ilgisini de üzerine çekmektedir. Zinciriye Medresesi (Halen müze olarak kullanılmaktadır) ki müderris yetiştiren zamanın en büyük okullarından birisidir. Somuncu Baba ve Hacı Bayram-ı Veli burada öğretmenlik yapmışlardır.
Aksaray, tarihi, kültürel ve turizm açısından ele alındığında, Hristiyanlık öncesi, Hristiyanlık dönemi ve İslami döneme ait bir çok esere sahip, kolektif açık hava müzesi durumundadır. Doğu-Batı, Güney-Kuzey ana yollarının bağlantı noktasında bulunması, Dünyanın ve Türkiyenin her yerine kolayca ulaşılmasından dolayı önemli bur turizm merkezi olma konumunu muhafaza etmektedir.
TARİHSEL VE KÜLTÜREL ÇEVRE
Ihlara
Kuzey Anbar Kilise - 11. yy. İkonoklast resimli
Eğritaş Kilisesi - 9. yy. süslü
Kokar Kilise - Popüler ve arkaik süslü
Pürenliseki Kilise - 10. yy. araik resimli
Karanlıkkale Kilise - 10. yy. popüler sanat
Ağaçaltı Kilisesi - Pre-İkonaklast resimli
Sümbüllü Kilise - 10. yy. sonuna ait resimli
Karabaca Kilisesi - 10. yy. sonuna ait resimli
Belisırma
Yılanlı Kilise - 9. yy. arkaik resimli
Alçak Kayaaltı Kilise - 10. yy. resimli
Karagedik Kilise - 10. yy. resimli
Bezirhan Kilisesi - 13. yy. ait resimler
Kırkdamaltı Kilise - 13. yy. ait resimler
Bahaeddin Kilise - 10. yy. ait resimler
Direkli Kilise - 11. yy. ait başı
Batkın kilise - İkonoklast resimli
Ala Kilise - 11. yy. ait resimler
Yaprakhisar
Güvrecinlik (Davullu) Kilise - İkonaklast resimli
Çohum Kilise - 9. yy. ve 11. yy. resimler
Yazılı Kilise - 1024 yılına ait resimler
Alaygediği Kilise - 1023 yılına ait
Koyunağul Kilisesi - 11. yy. ait
Panaga kilisesi - 10. yy. ait
Selime
Kale Kilisesi - 10. yy.
Doğanyuvası Kilisesi - 10. yy. sonu
Selime Hatun Türbesi - Selçuklu Türbesi
İSLAM ESERLERİ Aksaray-Konya yolunda AKHAN avlulu Kervansaray 13. yy. Aksarayda Kılınçaslan Hanı. avlusuz kervansaray Aksarayda Hacı Şükrüllah Hanı. Aksaray-Kayseri yolunda Hoca Mesud Kervansarayı (Ağzıkarahan) Avlulu kervansaray (1231-1239) Aksaray-Kayseri yolunda Alayhan (1220-1225) Aksaray-Kayseri yolunda Sünnetli Han (Avlusuz) Aksaray-Kayseri yolunda Öresinhan avlusuz (1270) Aksarayda Kılıçarslan Türbesi (1264-1265) Bekar (Nenezi) civarında Bekar Sultan Türbesi
HRİSTİYAN ESERLERİ Mamasunda Saint Michel Kilisesi, kayaya oyulmuş haç planlı 10. yy. başına ait arkaik resimlerle süslü. Akhisarın 7 km kuzeydoğusundaki Çanlı Kilise. 11. yy. haç planlı, kayaya oyulmuş vaziyette. Akhisarın 7 km kuzeydoğusunda Manastır. 10. yy. ikinci yarısına ait resimlerle süslü dört adet, hepsi bir kayaya oyulmuş vaziyette, birisi haç planlı, birisi üç nefli, diğer ikisi birer nefli. Gelveri (Güzelyurt)de Çömlekli Kilise. Tek neflidir. Gelveri (Güzelyurt)de Saint Gregoride Nazianze Kilisesi. Haç planlı, 6. yy. ait. Karaörenin 3 km güneyinde Anatepesi Kilisesi, Tek nefli 5.yy. ait. Helvaderede Kilise Köy (tahrip edilmiştir). Yenipınarın 3 km kuzeydoğusunda Sargöl Kilisesi tek nefli 6. yy. aittir. Viranşehirin 1 km güneybatısında Yardıbaş Kilise haç planlı 5.yy. Viranşehirin 1 km batısında Süt Kilise haç planlı 5 yy. Viranşehirde kilise (Hasandağı yakınında) haç planlı 5. yy. Viranşehirin 3 km güneybatısında Bozboyun Kilise tek nefli 6 yy. Hasandağının tepesinde Tepe Kilise haç planlı 6 yy. Hasandağının yakınında çavdarlıkta 2 nefli kilise 6 yy. Hasandağı yakınında Dede sivride Çukurkent Kilisesi 6. yy. haç planlı Hasandağı yakınında Yenipınarda Kale Kilise haç planlı Sivrihisarda Sivri Kilise haç planlı. Akhisarda şato (Bizans dönemi) Viranşehirde şato (Bizans dönemi) Sivrihisarda şato (Bizans dönemi) Keçikalesinde şato (Bizans dönemi)
ESKİ ROMA ESERLERİ Viranşehir(NORA)de mezar Aksaray (Garsaura)da Greko-Romen kalıntıları
AKSARAYDA BULUNAN TARİHİ ESERLER Ulu Camii (15. yy.) Nakkaşlı Camii Minaresi (16. yy.) Alaadin Camii (1156) tahrip olmuştur. Zincirli Medrese (15. yy. ortası) İbrahim Bey Medresesi (15. yy. ortası) Sultanhanı (13. yy. ikinci yarısı) Kızıl (eğri) minare (1221) Ulu Camide bulunan Minber (Hoca Anüştekin tarafından Sultan 1. Mesud zamanında yaptırılmıştır.) | |
| | | | Aksaray 68 | |
|
| Permission de ce forum: | Vous ne pouvez pas répondre aux sujets dans ce forum
| |
| |
| |
|